Niedawno obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Lasów, którego hasłem w tym roku było lasy i ich bioróżnorodność. W naszym kraju mamy wiele różnorodności biologicznej, o którą leśnicy cierpliwie dbają. Niezwykłe bogactwo przyrodnicze lasów stwarza doskonałe warunki do badania i podpatrywania roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku.

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych (IUCN) został wpisany w kategorii NT – gatunek blisko zagrożenia.

W środowiskach, w których bytuje żółw błotny, spotkać można takie rzadkie rośliny jak: widłaki, rosiczkę okrągłolistną, pływacza zwyczajnego i storczykowate oraz zwierzęta: bociana czarnego, strzeblę błotną. W wielkopolskich lasach siedlisko żółwia błotnego znajduję się w Nadleśnictwie Karczma Borowa – Ostoja żółwia błotnego, o powierzchni 4,42 ha. Celem utworzenia rezerwatu była ochrona jednego z nielicznych stanowisk żółwia błotnego. Żyją tu jednak również zaskrońce, ropuchy, kumaki i żaby brunatne.

Nadleśnictwo prowadzi monitoring wraz z Polskim Towarzystwem Ochrony Przyrody Salamandra. Obecnie  trwają prace nad powiększeniem obszaru rezerwatu, a liczebność populacji wynosi 15 osobników. Podstawowe działania w ramach aktywnej ochrony tych zwierząt obejmują monitoring ich populacji, poprawę warunków siedliskowych (biotopów wodnych i lądowych) oraz edukację.

W niektórych rejonach Polski żółw ten nazywany jest żelazną żabą.

Żółwie błotne choć nie czują się pewnie na lądzie, potrafią idealnie się maskować, dzięki swemu ubarwieniu, kamuflują się w liściach. Czemu tak robią ? Są to skryte gady, szukanie ich przy bajorkach, jeziorach to jak szukanie igły w stogu siana. Kiedy jednak wyjdzie słońce, wychodzą z wody i uwielbiają wylegiwać się na brzegu, łapiąc promienie słoneczne.

Gady te nie są za bardzo ruchliwe, samice bardzo często spędzają całe życie przy jednym bajorku. Samce natomiast wędrują, ale głównie w celu poznania partnerki. A propos życia, ile żyją żółwie błotne ?  Dożywają nawet 120 lat, choć niestety w praktyce rzadko się to zdarza, starsze gady to takie, które dożywają 60 lat. Często żółwie te nie dożywają pierwszego roku.

Jak rozpoznać płeć?

Samice mają płaski pancerz brzuszny, samiec ma plastron lekko wklęsły, powód jest bardzo prosty, wtedy łatwiej mu wejść na samice, w celach kopulacyjnych. Kolejny sposób to różnica w kolorze tęczówki – u samicy maja one kolor żółty lub brązowy, u samca pomarańczowy. Żółwie różnią się także wielkością, samice są większe i cięższe od samców.

Rozmnażanie się żółwi błotnych

Okres godowy rozpoczyna się na przełomie maja – czerwca, kiedy samica wychodzi z wody i zakopuje kilkanaście jaj w ziemi. Następnie wraca do wody. Jaja znajdują się w inkubacji przez 100 dni. Wiele zagrożeń czyha na nienarodzone żółwie, należą do nich m.in. brak słońca, przez co jaja muszą dłużej leżeć zakopane, dzikie zwierzęta: lisy, dziki, borsuki, które odkupują i zjadają jaja. Ptaki i łasice polują na świeżo wyklute żółwiki. Młode gady po wykluciu muszą pokonać drogę z powrotem do wody, są wtedy łatwym celem.

Prawdziwym zagrożeniem dla rodzimych żółwi są egzotyczne gatunki jak np. żółw czerwonolicy, można kupić go w sklepie zoologicznym, często wybierany przez rodziny do terrarium, bardzo szybko rośnie, lecz gdy gad się znudzi domownikom, wypuszczają go na wolność, a wtedy żółw przegania inne żółwie z ich siedlisk i zajmuje ich niszę ekologiczną. Kolejnym wrogiem żółwia błotnego jest szop pracz, drapieżnik potrafi rewelacyjnie pływać i wystarczy tylko jeden pazur, aby rozciąć brzuch żółwia.

Na szczęście coraz częściej ostoje żółwi błotnych są monitorowane i zabezpieczone siatką ochronną, tak aby drapieżnikom trudniej było dostać się do siedlisk. Przynosi to skutki, bo młodych żółwi jest coraz więcej.

Chcesz dowiedzieć się więcej o żółwiu błotnym ? Zajrzyj koniecznie do magazynu Echa Leśne.