Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Leśnicy zgłosili drzewa. Przybyło 100 nowych pomników przyrody!
Leśnicy zgłosili drzewa. Przybyło 100 nowych pomników przyrody!
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Poznaniu w 2020 roku obchodziła 100-lecie swojego istnienia. Leśnicy wykorzystali tę okazję i w ramach akcji „100 pomników na 100-lecie RDLP w Poznaniu” zgłosili do gmin wnioski o ustanowienie pomników przyrody. Teraz możemy ogłosić, że akcja zakończyła się powodzeniem, a każdy ze 100 pomników otrzymał pamiątkowe imię. Są wśród nich wiekowe wiązy, dęby, grusze i czereśnie. Można je również odnaleźć w terenie, dzięki interaktywnej mapie.
100 lat pracy poznańskich leśników wydaje się szmatem czasu, jednak dla drzew to zaledwie jedno pokolenie. Dwa lata temu uznaliśmy, że ustanowienie nowych pomników to znakomity sposób na upamiętnienie pracy naszych poprzedników. Z pewnością wiele z nich pamięta czasy, gdy w 1920 roku powołano Dyrekcję Lasów Państwowych w Poznaniu.
Spośród 100 powołanych pomników każde z 25 nadleśnictw RDLP w Poznaniu wybrało jedno najbardziej reprezentatywne drzewo, pod którym umieszczona została okolicznościowa tabliczka informująca o całym przedsięwzięciu.
Jak drzewo zostaje pomnikiem?
Aby móc zostać pomnikiem dane drzewo, musi spełniać dwa kryteria. Jednym jest odpowiedni obwód na wysokości 1,30 metra, drugim są specjalne walory, dzięki którym wyróżnia się na tle innych drzew z tego samego gatunku. Może to być specyficzny kształt, ale również inne cechy cenne przyrodniczo czy kulturowo.
Drzewa pomnikowe kojarzą się nam często z potężnymi dębami lub alejami sędziwych lip. Owszem, by zasłużyć sobie na miano pomnika, drzewo powinno charakteryzować się zestawem pewnych specyficznych cech. Jednak nie każdy pomnik musi mieć 3 metry obwodu, zależy to od jego gatunku. W przypadku cisa wystarczy 50 centymetrów, to już i tak imponujące wymiary dla tego długowiecznego, ale powoli rosnącego drzewa.
„Leśnicy najpierw wytypowali kandydatów na pomniki, pomierzyli ich obwody i przygotowali wymaganą dokumentację, by z nią zgłosić się do lokalnych gmin. Następnie po akceptacji RDOŚ, gminy rozpatrywały wnioski na posiedzeniach. W większości zapadała pozytywna decyzja, choć zdarzały się też odmowy. Gmina ustanawiając drzewo pomnikiem, bierze na siebie odpowiedzialność za jego bezpieczeństwo, pokrywa też koszty utrzymania pomnika oraz dba o stan sanitarny takiego drzewa. Dodatkowo pandemia spowodowała, że spotkania rad gmin odbywały się rzadziej, przez co proces uchwalania pomników przeciągnął się w czasie. Szczęśliwie mamy to już za sobą. Niech te wyjątkowe drzewa wprawiają w zachwyt turystów oraz przypominają, że jednym z ustawowych obowiązków leśników jest ochrona przyrody” - mówi dr inż. Andrzej Konieczny dyrektor RDLP w Poznaniu.
Ustanowione 100 pomników można znaleźć na specjalnie stworzonej z tej okazji mapie, która zawiera również podstawowe dane dotyczące poszczególnych pomników.
Ile mamy pomników?
Na dzień 31.12.2020 r. na terenie Lasów Państwowych było 11 551 pomników przyrody, w tym:
– 9253 pojedynczych drzew
– 1407 grup drzew
– 127 zabytkowych alei.
„Na terenie poznańskiej dyrekcji Lasów Państwowych mamy już powołanych 997 pomników przyrody. Nie muszą to być tylko drzewa, gdyż zgodnie z ustawą o ochronie przyrody pomnikami mogą być też twory przyrody ożywionej, nieożywionej, jak i ich skupiska, np. okazałe drzewa, aleje, krzewy, głazy narzutowe oraz jaskinie.” mówi Przemysław Lewandowski starszy specjalista ds. ochrony przyrody w RDLP w Poznaniu.
Świadkowie historii
Pomniki, jako wiekowe drzewa często są świadkami ważnych wydarzeń historycznych. Bywają też swego rodzaju celebrytami, tak jak te najsłynniejsze: Dąb Chrobry, Dąb Bartek, czy najstarsze drzewo w naszym kraju, czyli cis z Henrykowa Lubańskiego. Wśród naszych pomników znalazł się dąb, który może jeszcze nie dorównuje wiekiem najstarszym z polskich drzew, ale jego imię wiąże się z osobą niezwykłego leśnika, Stanisława Poprawskiego. Leśnicy z Nadleśnictwa Kościan postanowili uczcić pamięć swego bohaterskiego poprzednika, nadając jego imię dębowi stojącemu w pobliżu leśniczówki, w której urzędował niegdyś Poprawski.
