Wydawca treści Wydawca treści

Ochrona lasu

Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

Ochrona lasu jest jedną z podstawowych dziedzin gospodarki leśnej, której  głównym celem jest zapewnienie ciągłości (trwałości) lasu. Polega na zabezpieczaniu go przed szkodami wyrządzanymi na przykład przez owady, grzyby ogień czy wiatr.


Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:

  • biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne),
  • abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury),
  • antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

Owady

Las jest miejscem życia wielu gatunków owadów. W pewnych specyficznych warunkach niektóre z nich mogą stanowić zagrożenie dla lasu. Dzielimy je wtedy na:

  • szkodniki pierwotne - atakujące zdrowe drzewa (np. foliofagi, czyli owady liściożerne) np. borecznik sosnowiec (Diprion pini);
  • szkodniki wtórne – atakujące i zasiedlające drzewa, które zostały osłabione w skutek działania innych czynników (np. suszy czy zanieczyszczeń przemysłowych) - do takich należy np. kornik drukarz (Ips typographus).

Zdjęcie przedstawia gałązkę sosny objadaną przez kilkadziesiąt larw borecznika. Fot. Archiwum RDLP w Poznaniu

Okresowe, masowe występowanie niektórych gatunków owadów (tzw. gradacja) stanowi poważne zagrożenie dla trwałości lasu. Zadaniem leśników jest niedopuszczenie do takich sytuacji lub ograniczenie liczebności populacji szkodliwych owadów.

Najwięcej szkód wyrządzają owady, których gąsienice lub larwy ogryzają, lub zjadają liście czy igły. Poważne problemy sprawiają też owady żerujące na korzeniach drzew i krzewów.

W ostatnich latach do najbardziej niebezpiecznych należą populacje chrabąszcza majowego i kasztanowca, brudnicy mniszki, barczatki sosnówki, strzygoni choinówki, boreczników, zwójki zieloneczki.

Jesienią leśnicy sprawdzają liczebność pędraków i larw owadów zimujących w ściółce i glebie, aby oszacować zagrożenie dla lasu na rok następny. Liczebność nadmiernie występujących owadów ogranicza się przez:

  •  wykładanie i kontrolowanie różnego rodzaju pułapek (feromonowych i klasycznych);
  •  wyznaczanie i szybkie usuwanie z lasu drzew opanowanych przez owady;
  •  zabiegi ratownicze certyfikowanymi preperatami.

Grzyby patogeniczne

Należą do jednych z najważniejszych czynników chorobotwórczych drzewostanów. Szczególnie niebezpieczne są: korzeniowiec wieloletni wywołujący hubę korzeniową oraz opieńki powodujące opieńkową zgniliznę korzeni.

Niezwykle istotna jest w tym wypadku kontrola stanu sanitarnego drzewostanów i w razie potrzeby stosowanie preparatów ochronnych.

Ssaki roślinożerne

Wysokie koszty pociąga za sobą ochrona najmłodszego pokolenia lasu, które stanowi szczególnie atrakcyjny pokarm dla wielu zwierząt leśnych. Odnowienia i zalesienia nie byłyby możliwe, gdyby nie zastosowano grodzenia upraw, palikowania poszczególnych sadzonek, czy innych sposobów zabezpieczania przed zwierzyną.

Działalność człowieka

Może stanowić duże zagrożenie dla lasu. Leśnicy dbają o to, by osoby odwiedzające las czuły się bezpiecznie i jednocześnie same przestrzegały przepisów prawa. Dzięki edukacji leśnej coraz więcej osób włącza się np. w zwalczanie procederu zaśmiecania lasów czy jazdy w niedozwolonych miejscach na motocyklach, quadach. Obecnie nie ma przyzwolenia społecznego na takie zjawiska jak kradzieże drewna czy kłusownictwo.
 

Ochrona przeciwpożarowa

Ogromnym zagrożeniem dla lasu jest ogień. Ochrona przeciwpożarowa lasu oparta jest na sprawnym i skutecznie działającym systemie, dzięki któremu możliwe jest szybkie wykrywanie pożarów, alarmowanie odpowiednich służb ratowniczych i prowadzenie akcji gaśniczej.

Elementy tego systemu to:

  • punkty alarmowo-dyspozycyjne, działające we wszystkich regionalnych dyrekcjach LP i nadleśnictwach;
  • sieć dostrzegalni przeciwpożarowych, z których prowadzi się obserwację lasu;
  • sieć punktów prognostycznych i pomocniczych, wyposażonych w odpowiednią aparaturę do pomiaru wilgotności ściółki sosnowej i powietrza, w których określa się aktualny stopień zagrożenia pożarowego lasu;
  • sieć łączności radiotelefonicznej;
  • sieć dojazdów pożarowych;
  • bazy sprzętu do gaszenia pożarów lasu;
  • sieć punktów czerpania wody;
  • pasy przeciwpożarowe, oddzielające las od obiektów stanowiących zagrożenie pożarowe (takich jak np. parkingi leśne, linie kolejowe, zakłady przemysłowe, drogi publiczne, poligony wojskowe).


W okresie zwiększonego zagrożenia pożarowego działają również leśne bazy lotnicze. Stacjonują w nich samoloty oraz śmigłowce, które są wykorzystywane do patrolowania obszarów leśnych i gaszenia pożarów.

Okresowy zakaz wstępu do lasu to sposób na zapewnienie bezpieczeństwa z jednej strony człowiekowi, z drugiej – lasom i ich mieszkańcom. Wprowadzany jest decyzją nadleśniczego w przypadku występowania dużego zagrożenia pożarowego – jeżeli przez kolejnych pięć dni wilgotność ściółki sosnowej, mierzona o godz. 9 rano, będzie niższa od 10 proc. Pozwala on na sprawniejsze prowadzenie działań przeciwpożarowych i zredukowanie niebezpieczeństwa dla osób mogących znaleźć się podczas pożaru na terenie lasu. Za nieprzestrzeganie zakazu wstępu do lasu grozi mandat w wysokości 500 zł.

 


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Konkurs „Drewno jest z lasu”

Konkurs „Drewno jest z lasu”

Drewno – niezwykły surowiec i synonim ekologicznego stylu życia. Materiał, z którego zostały wykonane najcenniejsze polskie zabytki i obiekty kultu. Tworzywo dla artystów i rzemieślników. Lasy Państwowe ogłaszają konkurs, który zwraca uwagę na leśne pochodzenie drewna.

Ołtarz Witta Stwosza, małopolskie kościoły UNESCO czy częstochowska ikona Matki Bożej – to najcenniejsze zabytki polskiej kultury i fundament narodowego dziedzictwa. Wszystkie powstały z udziałem drewna. Takich przykładów cennej architektury i dzieł sztuki wykonanych z drewna mamy w Polsce wyjątkowo dużo. Ale drewno jest też surowcem wykorzystywanym w budowie całkowicie współczesnych obiektów. Projekty, które przy okazji konserwacji tego typu obiektów lub powstawania nowych konstrukcji będą promowały drewno mają szansę na wsparcie Lasów Państwowych.

Konkurs „Drewno jest z lasu” ma na celu promowanie drewna i Lasów Państwowych jako głównego dostawcę tego surowca. Nośnikiem gospodarczej funkcji lasu i polskiego modelu trwale zrównoważonej gospodarki leśnej będą obiekty architektury drewnianej.

Udział w konkursie mogą wziąć organizacje pozarządowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, samorządy i ich jednostki organizacyjne. Adresatem przedsięwzięcia są też parafie i osoby prawne kościołów i innych związków wyznaniowych działające legalnie na terenie Polski.

Podmioty chętne, by wziąć udział w konkursie powinny przygotować i złożyć projekt, który oceni komisja konkursowa. Gdy projekt zyska akceptację, wnioskodawca podpisze umowę z Centrum Informacyjnym Lasów Państwowych, a po wywiązaniu się z zadeklarowanego zadania, uzyska dofinansowanie.

Wnioski w konkursie można przesyłać na adres: konkurs.drewno@cilp.lasy.gov.pl  do końca sierpnia, a realizację zadań, które zostaną objęte umową z CILP należy zakończyć do listopada br. Jako projekt zadania konkursowego należy rozumieć oryginalny sposób promocji drewna i leśnictwa odbywający się przy okazji prac konserwatorskich czy wykonywania inwestycji, nie zaś sam techniczny projekt inwestycji.

„Drewno jest z lasu” to trzeci w tym roku program konkursowy Lasów Państwowych. Równolegle trwają konkursy grantowe dedykowane kołom gospodyń wiejskich i klubom sportowym.