Edukacja na bursztynowym szlaku
Południowa Wielkopolska obfituje nie tylko w wyjątkowe miejsca przyrodnicze. Dolina Baryczy, leśne Arboretum w Sycowie czy też rychtalskie sosny to tylko niektóre z unikatowych wartości regionu.
Ziemia Kaliska to kolejny ciekawy obszar ze względu na swe położenie, w przeszłości stanowiąc centrum światowego handlu była miejscem spotkań wielu ludów, narodów i religii. W pradawnych czasach handel prowadzili tutaj głównie Celtowie, zbudowali tutaj mennicę. Spod Kalisza pochodzi również największy znany z ziem polskich skarb starożytny, ukryty na przełomie V i VI wieku. Kalisz jako jedyne polskie miasto, uznane za najstarsze, zostało oznaczone na mapie świata przez Klaudiusza Ptolemeusza (ur. ok 100 zm. ok 168 r. n.e). To właśnie na niej wybitny geograf umieścił nazwę Calisia, było to jedyne miasto z ówczesnych grodów polskich zapisanych w światowym opracowaniu Ptolemusza.
Do dziś świadkami bogatej historii miasta Kalisza i tamtejszej ziemi są m.in. liczne zabytki kultury sakralnej. Stan przyrody i okolicznych lasów został zachowany i ukształtowany przez pokolenia kaliskich leśników. Formalnie nadleśnictwo utworzono w 1945 r. z przejętych w ramach reformy rolnej lasów majątków ziemskich : Morawin, Biernatki, Winiary, Marchwacz, Brzeziny , Pieczyska i Zadowice. Jest to jednostka położona na granicy krain historycznych i przyrodniczo-leśnych. Pierwsza siedziba nadleśnictwa Kalisz mieściła się w Browarze Majątku Winiary, a w 1951 r. została przeniesiona do wsi Pieczyska. Od 1986 roku Nadleśnictwo znajduje się w podkaliskiej wsi Szałe. Walory przyrodnicze kaliskiego nadleśnictwa są zróżnicowane pod względem żyzności lasów tam rosnących, rozciągając się na linii północ-południe tworzą skrajnie ubogie bory chrobotkowe oraz żyzne dąbrowy, a także wyjątkowe drzewostany jodłowe. W południowej części nadleśnictwa utworzono dwa rezerwaty o nazwach Brzeziny i Olbina. W pierwszym z nich ochronie podlega niezwykła paproć Długosz królewski , drugi opieką otacza już od 1938 r. najpiękniejszy w Wielkopolsce bór mieszany z jodłą pospolitą w składzie gatunkowym. Jodła pospolita to gatunek pospolicie występujący w górach, w regionie Kalisza osiąga północną granicę swojego zasięgu występowania.
Leśnicy z nadleśnictwa Kalisz nie tylko gospodarują lasami w tym regionie ale również przekazują wiedzę o lasach, przeprowadzając zajęcia w Leśnym Centrum Edukacji Leśnej Las Winiarski. To centrum edukacji, stanowiące miejsce współpracy metodyków-nauczycieli i praktyków-leśników. Ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo 100 tysięcznego miasta obiekt cieszy się dużym zainteresowaniem wśród lokalnej społeczności. Zajęcia prowadzone są tutaj zarówno w specjalnie przygotowanej sali, jak i na ścieżce przyrodniczej biegnącej w pobliskim lesie.
Leśne Centrum Edukacyjne „Las Winiarski”
Zlokalizowane jest w leśnictwie Winiary, w kompleksie leśnym Winiary usytuowanym w granicach miasta Kalisza, posiada:
Salę edukacyjną, zlokalizowaną w budynku leśniczówki, przystosowaną do prowadzenia zajęć dla grup 25 – 30 osobowych. Wyposażona jest w następujące gabloty: sosna zwyczajna, szkodniki sosny, szyszki drzew, nasiona i owoce wybranych drzew i krzewów, chrząszcze, motyle dzienne i nocne, przekroje glebowe, tablice opisowe rezerwatu „Olbina”, „Brzeziny” i „Torfowiska Lis” oraz sprzęt multimedialny.
Obok sali edukacyjnej znajduje się wydzielony dla celów edukacyjnych dwu hektarowy obszar specjalnie zagospodarowanego lasu. Teren ten wyposażony jest w wiatę, w która posiada duży ruszt do grilla, miejsce na ognisko z ławkami, tzw. „zieloną klasę” na leśnej polanie, piaskownica oraz rzeźby przedstawiające zwierzęta leśne – żubra, dzika. Wzdłuż istniejących ścieżek zlokalizowane są instalacje dydaktyczne.
Bezpośrednio obok wyżej opisanego terenu przebiega ścieżka przyrodniczo leśna „Winiary” o długości około 3 km. Na trasie ścieżki znajdują się 34 tablice, które przybliżają naukę o lesie. Pokazują budowę i funkcjonowanie ekosystemów leśnych, produkcyjne i pozaprodukcyjne znaczenie, co zagraża lasom, jak je chronimy i jaka jest rola leśników w gospodarowaniu zasobami przyrody. Przy Leśnym Centrum Edukacyjnym znajduje się miejsce parkingowe dla samochodów i autokarów. Do LCE można również dojechać komunikacją miejską lub rowerem – trasa rowerowa z Kalisza przez Winiary na Szałe. Ze względu na umiejscowienie oraz zakres tematyczny jest to najważniejszy obiekt edukacyjny w nadleśnictwie.
Rezerwat ten został utworzony w 1958 r. ze względu na występowanie rzadkiej w Polsce, reliktowej, pochodzącej z ubiegłych epok geologicznych i będącej pod ochroną gatunkową paproci długosz królewski. Stojąc na wyznaczonej ścieżce, można doskonale obserwować skupiska reliktowej paproci długosz królewski. Dojazd do rezerwatu możliwy jest za pośrednictwem komunikacji publicznej PKS lub samochodem do miejscowości Brzeziny a dalej należy udać się na krótki 1 km spacer.
Wiata ta położona jest w leśnictwie Winiary, niedaleko starej leśniczówki i pełni funkcje edukacyjne. Miejsce to jest zadaszone i wyposażone w ławki i stoły oraz w palenisko. Wykorzystywana jest przez cały rok przez zorganizowane grupy.
Szkółka leśna „Długosz”
Szkółka znajduje się w leśnictwie Zajączki, w miejscowości Brzeziny. Obiekt Posiada salę edukacyjną przystosowaną do prowadzenia zajęć dla 25 osób oraz wiatę z miejscem na ognisko. Realizowane są tutaj następujące tematy: produkcja, pielęgnacja i ochrona sadzonek oraz przygotowanie ich do dalszej hodowli. Szkółka ma swoją deszczownię, obok zlokalizowane są zbiorniki retencyjne, służące za bazę dydaktyczną do prowadzenia tematów o roli wody w przyrodzie.
Przypominamy, iż korzystanie z infrastruktury turystyczno - edukacyjnej nadleśnictwa jak i uczestnictwo w zajęciach edukacyjnych jest BEZPŁATNE.
Dane teleadresowe:
Nadleśnictwo Kalisz - edukator Magdalena Lotka
Kalisz, Szałe, ul. Kaliska 195 62-860 Opatówek
e-mail: kalisz@poznan.lasy.gov.pl
e-mail: magda.lotka@poznan.lasy.gov.pl
www.kalisz.poznan.lasy.gov.pl
Facebook: @nadlesnictwo.kalisz
tel. 696 419 764