Gospodarka Łowiecka

Prawidłowo prowadzona gospodarka łowiecka dąży do pełniejszego wykorzystania możliwości produkcyjnych łowisk i pozyskania dobrej jakości zwierzyny. Obecnie łowiectwo jest nie tylko sposobem gospodarowania populacjami zwierząt dziko żyjących, ale także formą ochrony przyrody, która ma na celu przede wszystkim dostosowywanie liczebności zwierząt, do ciągle zmienianego przez człowieka środowiska ich występowania

Zwierzęta łowne są jednym z ważniejszych elementów środowiska przyrodniczego, zarówno ze względów gospodarczych, jak i ekologicznych. Gospodarowanie zwierzyną łowną w warunkach antropopresji środowiska przyrodniczego jest zadaniem trudnym i wymagającym szerokiej wiedzy ekologicznej.

Polska podzielona jest na 5063 obwody łowieckie, z których 4719 dzierżawią Koła Łowieckie, a 344 są wyłączone z wydzierżawienia i przekazane w zarząd Lasom Państwowych, Polskiemu Związkowi Łowieckiemu i innym jednostkom (np. uczelnie).

Na terenie administrowanym przez Regionalną Dyrekcje Lasów Państwowych w Poznaniu znajduje się 411 obwodów łowieckich, które wchodzą w skład następujących województw: wielkopolskiego, dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego i łódzkiego. Powierzchnię, ilość i podział obwodów łowieckich według kategorii użytkowników, przedstawia poniższa tabela.
 

Pow. obwodów w ha

Ilość obwodów łowieckich

Użytkowa (ha)

Leśna

(ha)

Ogółem

(szt.)

Koła Łowieckie

(szt.)

OHZ LP

(szt.)

Inne OHZ

(szt.)

2174125

498850

411

372

16

23

Powierzchnia i ilość obwodów wg kategorii użytkowników.

ŁOŚ
Populacja łosi w RDLP w Poznaniu stopniowo rośnie – w roku 2005 zinwentaryzowano 14 szt., natomiast w 2013r. odnotowano już 59 osobników tego gatunku. Są pod ochroną moratoryjną, więc nie prowadzi się odstrzałów tych zwierząt, tymczasem można zaobserwować coraz więcej szkód powodowanych w uprawach leśnych głównie w Nadleśnictwie Turek, gdzie występuje większość osobników.


JELEŃ
Populacja jeleni na terenie RDLP w Poznaniu w ostatnich pięciu latach ma tendencję wzrostową; przykładowo w 2005 r. zinwentaryzowano 8553 szt. a w 2012r. stan jego wyniósł 13187 sztuk. Niestety, corocznie wzrasta także liczba tzw. „ubytków", dzieje się tak na skutek wzmożonego ruchu na drogach lub wzrostu kłusownictwa. Stan ilościowy jeleni w RDLP w Poznaniu w przeliczeniu na 1000 ha pow. leśnej wynosi ponad 20 szt.


DANIEL
Stan ilościowy daniela w tutejszej dyrekcji na przestrzeni kilku ostatnich lat wykazuje niewielki choć systematyczny wzrost. Przeciętny stan ilościowy na terenie dyrekcji regionalnej z pięciu lat (2005r. - 2009r.) wyniósł ponad 4500 szt., natomiast w 2013 r. zinwentaryzowano 7530 osobników – stan ten należy uznać za stabilny i wysoki w porównaniu z resztą kraju. Można zaobserwować wzmożone działania kół łowieckich zmierzające do zwiększenia liczby osobników (poprzez introdukcje) i zagospodarowanie obwodów w kierunku poprawy warunków ich bytowania. Stan daniela w RDLP w Poznaniu w przeliczeniu na 1000 ha powierzchni leśnej wynosi ponad 10 szt.


SARNA
Stan ilościowy populacji sarny w latach 2005-2006 charakteryzował się tendencją spadkową, osiągając się w 2006 roku o 2147 sztuk mniej, w porównaniu do 2005 roku. W latach 2007-2009 tendencja ta stopniowo odwracała się tak, aby w 2013r osiągnąć liczebność wynoszącą 77699 szt. Średnio na każde 1000 ha powierzchni leśnej występuje około 150 szt. tego gatunku.


DZIK
U dzika (na podstawie inwentaryzacji rocznych) obserwuje się znaczący wzrost liczebności z 13783 szt. w 2005 roku do 20275 szt. w 2013 roku. Jest to prawdopodobnie związane z dużą plastycznością tego gatunku w dostosowaniu się do zmieniających się warunków przyrodniczo-troficznych środowiska. Intensyfikacja gospodarki rolnej i zmiany w strukturze upraw stworzyły dzikom doskonałe warunki żerowe, czego efektem jest zwiększona rozrodczość, a także rozszerzenie obszaru bytowania. Stan dzika w przeliczeniu na 1000 ha powierzchni leśnej wynosi ponad 35 szt.


ZAJĄC
Analizując zmiany liczebności zająca można stwierdzić, że populacja tego gatunku po gwałtownym spadku w drugiej połowie lat 90-tych zaczyna się odbudowywać. Pomimo wzrostu liczebności zająca z 38546 szt. w 2005r. do 60553 szt. w 2013r. - negatywną rolę ciągle odgrywają zmiany w strukturze krajobrazu rolniczego, polegające na zwiększeniu areału upraw monokulturowych. Skutkiem tego jest pogorszenie warunków osłonowych i żerowych oraz okresowe grupowanie się zajęcy w atrakcyjnych pokarmowo fragmentach biotopów polnych, co ułatwia polowanie drapieżnikom. Pojawiły się także anomalie pogodowe, nasilił rozwój urbanizacji i motoryzacji, przez co zwiększyła się presja na środowisko. Wszystkie wymienione czynniki kształtują liczebność populacji zająca.


BAŻANT
Do niedawna dominującymi gatunkami w krajobrazie rolniczym były bażant i kuropatwa. Populacja bażantów w Polsce zaczęła gwałtownie maleć pod koniec lat siedemdziesiątych..
Zdaniem Czyżowskiego i in. (Czyżowski P.: Funkcjonowanie populacji bażantów (Phasianus colchicus L.)) głównymi sprawcami zniszczeń wśród lęgów bażantów są: w 36% ptaki krukowate, w 28% człowiek oraz w 36% lis. Obok presji drapieżników do czynników wpływających na zagęszczenie ptaków należy zaliczyć także: żyzność gleby, procentowy udział zadrzewień, długość granic sadów oraz warunki termiczne w okresie zimy. Dzięki prowadzeniu prawidłowej gospodarki zasiedleniowej i redukcji drapieżników przy jednoczesnym ograniczeniu odstrzału bażanta na terenie RDLP w Poznaniu nastąpił  (pomimo opisanych czynników hamujących) stopniowy wzrost populacji bażanta z 38529 szt. w 2008r. do 39151 szt. w 2013r.


KUROPATWA
Wyniki inwentaryzacji na terenie RDLP w Poznaniu od 2005 r. do 2009r. wskazywały na stopniowy wzrost liczebności populacji tj. od stanu wynoszącego w 2005r. w wysokości 24741 szt. do poziomu wynoszącego 29931 szt. (2009r.).  W 2013r.  zinwentaryzowano 21847 szt.


LIS
Dynamiczne zwiększanie się liczebności populacji lisa w pierwszych pięciu latach obecnego stulecia, spowodowane było stosunkowo niskim pozyskaniem łowieckim oraz prowadzoną od kilkunastu lat profilaktyką przeciwko wściekliźnie. Lis jest jednym z nielicznych gatunków zwierzyny drobnej bardzo dobrze prosperującym we współczesnym krajobrazie. Zasiedla wiele środowisk i dobrze znosi zmiany związane z działalnością człowieka. Stan ilościowy populacji lisa występującego w zasięgu RDPL w Poznaniu w okresie 2005-2008 charakteryzował się już stopniowym spadkiem z 17298 szt. do 15592 szt., główną przyczyną takiego stanu była i jest prowadzona intensywna redukcja jego liczebności przez koła łowieckie, co świadczy o wysokim stopniu świadomości wśród myśliwych i wyrządzanych przez ten gatunek szkodach u innych populacji. W 2013 roku odnotowano 15088 szt.
Znaczące zwiększenie liczebności lisa przyczynić się może do ponownego znacznego spadku liczebności: zająca, bażanta i kuropatwy a nawet sarny.


Stan zwierzyny na terenie RDLP w Poznaniu

Wyniki corocznych inwentaryzacji zwierzyny występującej w lesie i na terenach polnych wchodzących w skład wszystkich obwodów łowieckich z terenu RDLP w Poznaniu przedstawiono w poniższym zestawieniu.
 

Tekst: Jarosław Kasprzyk

Materiały do pobrania