Niedawno obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Lasów, którego hasłem w tym roku było lasy i ich bioróżnorodność. W naszym kraju mamy wiele różnorodności biologicznej, o którą leśnicy cierpliwie dbają. Niezwykłe bogactwo przyrodnicze lasów stwarza doskonałe warunki do badania i podpatrywania roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku.

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych (IUCN) został wpisany w kategorii NT – gatunek blisko zagrożenia.

W środowiskach, w których bytuje żółw błotny, spotkać można takie rzadkie rośliny jak: widłaki, rosiczkę okrągłolistną, pływacza zwyczajnego i storczykowate oraz zwierzęta: bociana czarnego, strzeblę błotną. W wielkopolskich lasach siedlisko żółwia błotnego znajduję się w Nadleśnictwie Karczma Borowa – Ostoja żółwia błotnego, o powierzchni 4,42 ha. Celem utworzenia rezerwatu była ochrona jednego z nielicznych stanowisk żółwia błotnego. Żyją tu jednak również zaskrońce, ropuchy, kumaki i żaby brunatne.

Nadleśnictwo prowadzi monitoring wraz z Polskim Towarzystwem Ochrony Przyrody Salamandra. Obecnie  trwają prace nad powiększeniem obszaru rezerwatu, a liczebność populacji wynosi 15 osobników. Podstawowe działania w ramach aktywnej ochrony tych zwierząt obejmują monitoring ich populacji, poprawę warunków siedliskowych (biotopów wodnych i lądowych) oraz edukację.

W niektórych rejonach Polski żółw ten nazywany jest żelazną żabą.

Żółwie błotne choć nie czują się pewnie na lądzie, potrafią idealnie się maskować, dzięki swemu ubarwieniu, kamuflują się w liściach. Czemu tak robią ? Są to skryte gady, szukanie ich przy bajorkach, jeziorach to jak szukanie igły w stogu siana. Kiedy jednak wyjdzie słońce, wychodzą z wody i uwielbiają wylegiwać się na brzegu, łapiąc promienie słoneczne.

Gady te nie są za bardzo ruchliwe, samice bardzo często spędzają całe życie przy jednym bajorku. Samce natomiast wędrują, ale głównie w celu poznania partnerki. A propos życia, ile żyją żółwie błotne ?  Dożywają nawet 120 lat, choć niestety w praktyce rzadko się to zdarza, starsze gady to takie, które dożywają 60 lat. Często żółwie te nie dożywają pierwszego roku.

Jak rozpoznać płeć ?

Samice mają płaski pancerz brzuszny, samiec ma plastron lekko wklęsły, powód jest bardzo prosty, wtedy łatwiej mu wejść na samice, w celach kopulacyjnych. Kolejny sposób to różnica w kolorze tęczówki – u samicy maja one kolor żółty lub brązowy, u samca pomarańczowy. Żółwie różnią się także wielkością, samice są większe i cięższe od samców.

Rozmnażanie się żółwi błotnych

Okres godowy rozpoczyna się na przełomie maja – czerwca, kiedy samica wychodzi z wody i zakopuje kilkanaście jaj w ziemi. Następnie wraca do wody. Jaja znajdują się w inkubacji przez 100 dni. Wiele zagrożeń czyha na nienarodzone żółwie, należą do nich m.in. brak słońca, przez co jaja muszą dłużej leżeć zakopane, dzikie zwierzęta: lisy, dziki, borsuki, które odkupują i zjadają jaja. Ptaki i łasice polują na świeżo wyklute żółwiki. Młode gady po wykluciu muszą pokonać drogę z powrotem do wody, są wtedy łatwym celem.

Prawdziwym zagrożeniem dla rodzimych żółwi są egzotyczne gatunki jak np. żółw czerwonolicy, można kupić go w sklepie zoologicznym, często wybierany przez rodziny do terrarium, bardzo szybko rośnie, lecz gdy gad się znudzi domownikom, wypuszczają go na wolność, a wtedy żółw przegania inne żółwie z ich siedlisk i zajmuje ich niszę ekologiczną. Kolejnym wrogiem żółwia błotnego jest szop pracz, drapieżnik potrafi rewelacyjnie pływać i wystarczy tylko jeden pazur, aby rozciąć brzuch żółwia.

Na szczęście coraz częściej ostoje żółwi błotnych są monitorowane i zabezpieczone siatką ochronną, tak aby drapieżnikom trudniej było dostać się do siedlisk. Przynosi to skutki, bo młodych żółwi jest coraz więcej.

Chcesz dowiedzieć się więcej o żółwiu błotnym ? Zajrzyj koniecznie do magazynu Echa Leśne.