Na co dzień kojarzymy temat aktywizacji zawodowej z działalnością wyspecjalizowanych instytucji, które zajmują się tworzeniem miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, zgodnie z ich możliwościami i dyspozycjami. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych do prac leśnych nie jest powszechnym zwyczajem, co nie oznacza, że nadleśnictwa znajdują się poza ogólnoeuropejskim nurtem polityki społecznej i nie mogą nic zrobić na rzecz i zawodowej, i życiowej adaptacji ludzi, którym ograniczenia fizyczne lub umysłowe uniemożliwiają funkcjonowanie na rynku pracy.

Nadleśnictwo Przedborów, które było najpewniej jednym z pierwszych w kraju, od 12 lat prowadzi współpracę z osobami niepełnosprawnymi. Zaczęło się od „eksperymentu”. Dziś możemy powiedzieć, że jego efekty przeszły najśmielsze oczekiwania. Rozpoczętych kilkanaście lat temu działań nie przerwały zmiany organizacyjne. Firmy prywatne, które w ramach umowy realizowały (Przedsiębiorstwo Prac Leśnych  - „Silva-Opus” z Ostrzeszowa) i realizują („Unilas” z Blizanowa) prace leśne na naszym terenie, również doceniły potencjał osób niepełnosprawnych i powierzają im szereg zadań z zakresu zagospodarowania lasu, czyli ochrony i hodowli.

Podopieczni Zakładu Aktywności Zawodowej w Książenicach zajmują się m. in. sadzeniem lasu w ramach wiosennej akcji odnowieniowej, grodzeniem upraw leśnych, pracami pielęgnacyjnymi. Druga grupa zadań jest związana z pozyskaniem drewna, np. układaniem sortymentów stosowych papierówki, pracami uprzątającymi na powierzchniach po zakończeniu ścinki przez wykwalifikowanych pilarzy. Usługi, o których mowa, wykonuje zazwyczaj grupa 10-12 pracowników tj. osób niepełnosprawnych ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Z oczywistych względów praca odbywa się pod nadzorem instruktora, Macieja Kuźnika.

Pan Maciej opowiedział historię jednego ze swoich podopiecznych: - do 17 roku życia cieszył się doskonałym zdrowiem, chodził do szkoły, zdobył prawo jazdy. Niestety, nagła choroba układu nerwowego spowodowała niedowład kończyn. I tu pojawia się propozycja, aby młodego człowieka, skazanego na wózek inwalidzki, rozruszać pracą w lesie. Rezultaty przeszły moje najśmielsze oczekiwania - wspomina instruktor. Z nieukrywaną dumą opowiada, jak cieszył się, kiedy jego podopieczny po roku pracy za zarobione pieniądze kupił samochód i może nim poruszać się samodzielnie.

Wszystkie osoby niepełnosprawne pracują w lesie na podstawie umowy o pracę i mają status pracownika samorządowego. Koszty działania  zakładów  aktywności  zawodowej  są współfinansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ze środków samorządu Województwa Wielkopolskiego oraz z przychodów jakie zakład pozyskuje z prowadzonej pomocniczo działalności gospodarczej. Bardzo ważna jest współpraca z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Warto przypomnieć, że głównym celem zakładu jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Poprzez takie właśnie formy zatrudnienia zostają oni przygotowywani do ewentualnego podjęcia pracy po osiągnięciu odpowiedniego poziomu - sprawności zawodowej i społecznej. Każdy pracownik niepełnosprawny realizuje indywidualny program rehabilitacji opracowany przez zespół programowy, złożony z personelu zakładu. Zespół dokonuje co najmniej raz w roku oceny efektów rehabilitacji, a także, w miarę potrzeb, modyfikuje indywidualne programy oraz określa możliwości i formy dalszej rehabilitacji. Zakład dofinansowuje także wydatki związane z usprawnieniem i dodatkowym oprzyrządowaniem stanowisk pracy, poprawą warunków pracy i rehabilitacji oraz dokształcaniem i szkoleniem  pracowników.

Wszyscy niepełnosprawni, którzy wykonują zabiegi pielęgnacyjne w lesie, polegające np. na wykaszaniu upraw z chwastów, posiadają odpowiednie przeszkolenie i sprzęt. Zakład Aktywności Zawodowej w Książenicach zakupił 12 kos spalinowych, co poprawiło efektywność i komfort pracy. Aby zapewnić prawidłowe i bezpieczne warunki, zadbano przede wszystkim o to, aby wszyscy pracownicy byli bardzo dobrze, by nie powiedzieć modelowo, wyposażeni w odzież ochronną i roboczą oraz w sprzęt pomocniczy.

Usługi świadczone przez  Zakład Aktywności Zawodowej w Książenicach są bardzo wysoko oceniane przez właściciela firmy „Unilas”, Leszka Kobusa, który kontynuuje rozpoczęty 12 lat temu eksperyment. - Jakość pracy wykonywanych przez osoby niepełnosprawne jest godna najwyższego uznania i co najważniejsze, wykonywana bez taryfy ulgowej. Sumienność, dokładność i terminowość to cechy, którymi można opisać naszych współpracowników z Zakładu Aktywności Zawodowej w Książenicach - tłumaczy Kobus.

Dziś coraz więcej zakładów posiadających status zakładu aktywności zawodowej podejmuje próbę nawiązania współpracy z przedsiębiorcami i podmiotami w zakresie świadczenia usług w pracach leśnych. Często współpraca ta zaczyna się od pomocy przy wykonywaniu sadzeń w lasach w okresie wiosennym czy też prac porządkowych. Dyrektor zakładu w Książenicach, Marcin Łuczak podkreśla, że wykonywanie innych prac wymaga nabrania pewnego doświadczenia, przeszkolenia oraz doposażenia stanowisk pracy w odpowiedni sprzęt. Na podstawie dotychczasowych działań, skutecznych i efektywnych można przypuszczać, iż plan zostanie zrealizowany, a osoby niepełnosprawne w naszym środowisku będą mogły w pełni wykorzystywać swój potencjał, swoje umiejętności i predyspozycje.