Webcontent-Anzeige Webcontent-Anzeige

Świerk - symbol Świąt Bożego Narodzenia

Piękny zapach, ostre kłujące igły i charakterystyczne długie podłużne szyszki, to jedne z głównych cech rozpoznawczych świerka pospolitego (Picea abies). Jest też nazywany drzewkiem bożonarodzeniowym a w tradycji ludowej symbolizuje śmiałość, nadzieję w trudnych czasach oraz wierność i współczucie. Dla leśników jest drugim, najważniejszym po sośnie, gatunkiem gospodarczym. W ramach cyklu „Na początku było drzewo" przyjrzymy się bliżej świerkowi, poznamy jego budowę, występowanie i ciekawostki związane z jego wykorzystaniem.

Jest to drzewo majestatyczne, gatunek typowo górski, który naturalnie w Polsce rośnie na terenach górskich i podgórskich oraz w północnowschodniej części kraju, tworząc lite świerczyny mazurskie. Jego zasięg występowania w Europie sięga od Norwegii po Rosję. Występuje również w Alpach i na Bałkanach. Pomimo, że lasy świerkowe w Polsce zajmują ok. 6,2% powierzchni leśnej, świerk jest gatunkiem ważnym dla gospodarki leśnej. Z uwagi na miękkie drewno z powodzeniem wykorzystywany jest m.in. w produkcji papieru.

Budowę wraz z cechami charakterystycznymi prześledzimy na poniższych infografikach:


Świerk oprócz znaczenia dla gospodarki leśnej jest również ważny dla tradycji bożonarodzeniowej, stanowiąc nieodzowny element świątecznych przygotowań. Pierwowzorem bożonarodzeniowego drzewka w tradycji ludowej były gałązki świerkowe lub jodłowe, którymi dekorowano izby. Ich zieleń była symbolem odnowy, zwycięstwa odradzającego się życia czy zapowiedzią obfitych plonów. Tradycyjne choinki przywędrowały do Polski podczas zaboru pruskiego na przełomie XVIII i XIX w. z ziem alzackich.

Zobacz również Jak kwitnie świerk?

W dobie popularnych jodeł kaukaskich, świerków srebrzystych i innych zagranicznych gatunków warto postawić na naszego krajana, czyli świerka pospolitego. Świeżo ścięty i codziennie podlewany wytrzyma w naszych domach przez 3 tygodnie nie gubiąc znacznej ilości igieł, a dzięki dużej ilości żywicy zapewni wewnątrz przyjemny leśny zapach. Po takie egzemplarze najlepiej wybrać się na wycieczkę do lokalnego nadleśnictwa i razem z leśniczym wybrać najładniejszy okaz.

Niektóre nadleśnictwa  każdego roku prowadzą akcję pn. „Choinka od leśnika", podczas której możemy własnoręcznie ściąć wybrane drzewko. Cała akcja odbywa się pod okiem leśników, którzy służą pomocą, przybliżają tajniki gospodarki leśnej oraz wyjaśniają również skąd pochodzą drzewka.

Popularne "choinki" najczęściej hodowane są na specjalnych plantacjach, które zakładane są z wykorzystaniem gruntów leśnych np. pod liniami wysokiego napięcia. Kupując choinkę z Lasów Państwowych mamy pewność, że została ona świeżo ścięta, pozyskana legalnie i z poszanowaniem praw środowiska oraz ma najkorzystniejszą cenę na rynku, gdyż pochodzi prosto od producenta.

Niestety z uwagi na czynniki klimatyczne, postępujące za sobą susze i niedostatek wilgoci w glebie świerki zaczynają być atakowane przez pasożytnicze grzyby a następnie ich drewno staje się ulubionym przysmakiem korników. Stąd od kilku lat obserwuje się rozpad jednogatunkowych świerczyn górskich.

Czy wiesz że:

  • Łyko świerkowe jest wykorzystywane na opakowania francuskich serów dojrzewających;
  • W Pieninach świerki sadzono wierząc, że przynoszą powodzenie oraz chronią ludzi i bydło od czarów i wszelkiego zła;
  • Świerkowe pale stanowią fundament kamienic w Amsterdamie;
  • Najgrubszym świerkiem pospolitym (ok. 430 cm w obwodzie) rosnącym w Lasach Państwowych jest świerk pospolity z Kowar, Nadleśnictwo Śnieżka.